LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG VÀ NHỮNG ĐỊA DANH

[caubaxuan]

VÌ SAO CÓ TÊN GỌI “ XÉP BÀ DẠY”

Hiện nay có cây cầu Xép Bà Vải, dân chúng vẫn thường quen gọi là Xép Bà Vại –Tư liệu này cần được các nhà nghiên cứu đóng góp thêm ý kiến thêm để xác định tên gọi lúc ban đầu của địa phương

* * *
Bà Dạy là cháu của Ông Thần làng Định Yên tên thật là Phạm Thị Tư sinh năm 1812 . Bà là em của Viên tử Phạm văn Khuê người huyện Đông Xuyên , thôn Định An ( nay là xã Định An ). Gia đình Bà cũng thuộc hàng khá giả .nhà Bà ở gần ngã ba Vàm Xép nay thuộc ấp An Lạc – xã Định An .
Thuở nhỏ bà rất thông minh, hiền hậu, hiếu thảo lại giàu lòng nhân ái hay giúp đỡ người nghèo khó. Gia đình bà có truyền thống trung quân ái quốc, nối chí cha ông phò vua giúp nước. Anh Bà là Ông Phạm Văn Khuê ( Viên tử con quan ) trước khi lên đường nhập ngũ chống xâm lăng, bảo vệ đất nước, Ông dặn bảo:“ Cô ở nhà phụng dưỡng mẹ già, nhắc nhở dạy bảo cháu con trong xóm điều hay lẽ phải ăn ở cho trọn nhân đạo” .
Bà vâng lời hết lòng nuôi dưỡng mẹ hiền , thường xuyên lui tới thôn xóm trợ giúp gạo tiền và dạy dổ con cháu trong làng.Trẻ em trong làng được bà dạy dổ đều biết vâng lời cha mẹ, kính hiếu ông bà . Phương pháp dạy của bà thật nghiêm khắc và độc đáo : Đêm nào Bà cũng đi tuần tra nghe ngóng nhà nào có con cái quậy phá, chửi mắng cha mẹ. Bà ngắt cỏ để trên mái nhà làm dấu . . Sáng ra ,đứa nào ngổ nghịch chối cải tội trạng của mình Bà liền đưa nắm cỏ ra bằng chứng . Từ đó trong làng ai cũng kính nể bà và tôn vinh Bà nên có tên gọi là Xép Bà Dạy .Chẳng những thế Bà còn khuyến khích, vận động bà con nạo vét lòng xép lấy nước làm ruộng .
Đến năm Nhâm Ngọ 1882 thì Bà qua đời nhầm năm thứ 35 triều đại vua Tự Đức. Bà hưởng thọ 70 tuổi. Bà chết đi như còn để lại di tích “ Xép Bà Dạy” thiên thu bất diệt. Mãi đến năm 2002, Tôn Tử của Ông Bà Phạm Minh Mẫn và Ông Phạm văn Hưng và bà con thân cận mới sửa sang mộ Bà Dạy và mộ Viên Tử Khuê đem vào nhà mộ họ Phạm vào ngày 23 tháng 08 năm 2002 .
Trong dân gian hiện nay vẫn còn lưu truyền những vần thơ tươi sáng ca ngợi công đức của Bà cùng gia tộc .
* Khí thiếng sông núi tạo nên
Xép Bà Dạy bảo người hiền muôn thu .

* Phạm Khuê viên tử con quan
Anh hùng liệt sĩ rạng danh chói ngời .

* Anh hùng nghĩa khí Phạm Khuê
Bà Dạy liệt nữ hương quê chốn này .
Biết thêm một di tích lịch sử của địa phương làm cho chúng tôi những người thực hiện công việc sưu tầm , nghiên cứu này càng thêm kính phục và cảm kích những con người bình thường những nghĩa cử và nhân cách thật cao đẹp .Xin hãy trân trọng , giữ gìn nét đẹp vô giá của quê hương . Xin hãy gieo mầm hôm nay cho ngày mai thêm nhiều đoá hoa thơm ngát cho đời .