MÀU TÍM HOA SIM

[dieuquang]

HÔM NAY XIN GỬI BÀ CON CHỦ ĐỀ BÀI THƠ MÀU TÍM HOA SIM( có nhiều phần xin từ tốn xem vậy)
PHẦN 1

Bài thơ Màu Tím Hoa Sim và những giai thoại!

Nhắc Hữu Loan, nhiều người nghĩ ngay đến bài thơ “Màu tím hoa sim” mà thi sỹ đã sáng tác sau khi người vợ mới cưới hơn 3 tháng - Lê Đỗ Thị Ninh - đột tử. Bài thơ “Màu tím hoa sim” đã được thi đàn trong nước suy tôn là BÀI THƠ TÌNH HAY NHẤT THẾ KỶ 20. Tháng 12 năm 2004, bài thơ này được Công ty cổ phần công nghệ Việt (VITEK) mua bản quyền với giá 100 triệu đồng VN, để độc quyền phổ biến kèm theo đầu máy KARAOKE kỹ thuật số của công ty này. Thi sỹ Hữu Loan (Tên đầy đủ là Nguyễn Hữu Loan). Sinh ngày Chủ nhật 02-04-1916 (30 tháng 2 Bính Thìn), tại thôn Vân Hoàn, xã Nga Lĩnh, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hoá. Bài thơ “Màu tím hoa sim” lâu nay vẫ lưu truyền nhiều dị bản. Đáng ngạc nhiên nếu so sánh một số bản do Hữu Loan đích thân chép tay, vẫn thấy có nhiều chi tiết khác nhau (về từ ngữ, về kiểu xuống dòng, về quy cách viết hoa và viết thường, …). Điều đó khiến đông đảo khách mê thơ phải phân vân. Lê Đỗ Thị Ninh là ai? Là ái nữ của ông Lê Đỗ Kỳ, Tổng thanh tra nông lâm Đông Dương thời ấy. Biết Hữu Loan học giỏi và hay thơ, bà Đái Thị Ngọc Chất - phu nhân ông Kỳ - mời về nhà dạy kèm cho cô con gái. Bấy giờ, Hữu Loan 24 tuổi còn Ninh mới vừa lên 8. Điều khó ngờ là tình yêu giữa Hữu Loan với Ninh nảy nở. Mãi 9 năm sau, ngày 06-02-1948, hai người thành hôn. Ngày 29-05-1948, Ninh xuống sông Chuồng giặt giũ và chẳng may bị chết trôi dưới chân núi Nưa. Lúc đó, Hữu Loan làm trưởng ban tuyên huấn của sư đoàn 304 đóng ở huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hoá. Thương vợ, Hữu Loan viết “Màu tím hoa sim” vào năm 1949 với những con chữ rơi rơi y hệt dòng lệ thảm.


Nàng có ba người anh đi bộ đội Những em nàng Có em chưa biết nói Khi tóc nàng xanh xanh Tôi người Vệ quốc quân xa gia đình Yêu nàng như tình yêu em gái Ngày hợp hôn nàng không đòi may áo mới Tôi mặc đồ quân nhân đôi giày đinh bết bùn đất hành quân Nàng cười xinh xinh bên anh chồng độc đáo Tôi ở đơn vị về Cưới nhau xong là đi Từ chiến khu xa Nhớ về ái ngại Lấy chồng thời chiến binh Mấy người đi trở lại Nhỡ khi mình không về thì thương người vợ chờ bé bỏng chiều quê... Nhưng không chết người trai khói lửa Mà chết người gái nhỏ hậu phương Tôi về không gặp nàng Má tôi ngồi bên mộ con đầy bóng tối Chiếc bình hoa ngày cưới thành bình hương tàn lạnh vây quanh Tóc nàng xanh xanh ngắn chưa đầy búi Em ơi giây phút cuối không được nghe nhau nói không được trông nhau một lần Ngày xưa nàng yêu hoa sim tím áo nàng màu tím hoa sim Ngày xưa một mình đèn khuya bóng nhỏ Nàng vá cho chồng tấm áo ngày xưa ... Một chiều rừng mưa Ba người anh trên chiến trường đông bắc Được tin em gái mất trước tin em lấy chồng Gió sớm thu về rờn rợn nước sông Đứa em nhỏ lớn lên Ngỡ ngàng nhìn ảnh chị Khi gió sớm thu về cỏ vàng chân mộ chí Chiều hành quân Qua những đồi hoa sim Những đồi hoa sim những đồi hoa sim dài trong chiều không hết Màu tím hoa sim tím chiều hoang biền biệt Có ai ví như từ chiều ca dao nào xưa xa Áo anh sứt chỉ đường tà Vợ anh chưa có mẹ già chưa khâu Ai hỏi vô tình hay ác ý với nhau Chiều hoang tím có chiều hoang biết Chiều hoang tím tím thêm màu da diết Nhìn áo rách vai Tôi hát trong màu hoa Áo anh sứt chỉ đường tà Vợ anh mất sớm, mẹ già chưa khâu ...

Những năm 60, ở miền Nam, nhạc sĩ DZŨNG CHINH từ chỗ còn là một nhạc sĩ vô danh, lần đầu tiên ra mắt công chúng bằng bản nhạc NHỮNG ĐỒI HOA SIM, phổ từ bài thơ nổi tiếng MÀU TÍM HOA SIM nói trên. Gần như ngay lập tức, bài hát ấy gây được tiếng vang lớn lao, đi sâu vào lòng người, và DZŨNG CHINH cũng lập tức trở thành một tên tuổi lớn. Nghệ thuật phổ nhạc của DZŨNG CHINH trong bài hát này cho thấy "tay nghề" của ông rất cao. Ông không đi theo trình tự bài thơ, mà cắt xén, thêm bớt, đảo ngược thứ tự trước sau, hình thành một tác phẩm có bố cục hầu như hoàn toàn khác, nhưng Ý và HỒN THƠ vẫn được triệt để tôn trọng. Điều đáng tiếc duy nhất là bài hát được viết và chơi ở điệu BOLERO, một điệu nhạc rất hay, nhưng bị coi như một thể loại nhạc ... bình dân (!), khiên cho nhiều "thức giả" không coi trọng !!!

Sau thành công lớn lao của NHỮNG ĐỒI HOA SIM, giới nghệ sĩ âm nhạc vẫn cảm thấy có gì đó ... ấm ức, có lẽ vì bài thơ TUYỆT CÚ nói trên của Hữu Loan đã được phổ nhạc với CA TỪ khác quá xa với nguyên bản bài thơ, nên liên tục sau đó có 2 tác phẩm khác lần lượt ra đời, với CA TỪ gần gũi với nguyên bản bài thơ hơn. Thứ nhất bài "MÀU TÍM HOA SIM" của Duy Khánh, do Hoàng Oanh thể hiện dưới dạng THI NHẠC GIAO DUYÊN. Tác phẩm này rất hay, nhưng có một LỖI NGHIÊM TRỌNG, khó chấp nhận được: Trong bài thơ là hình ảnh anh VỆ QUỐC QUÂN (Bộ đội), còn trong bài hát lại bị biến đổi thành anh lính CỘNG HÒA (Quân đội) !!! Đây là lỗi nặng, khiến bài hát dù hay đến mấy cũng trở thành VÔ GIA TRỊ ! (Vì phản lại tinh thần của bài thơ.) Thứ hai là bài "ÁO ANH SỨT CHỈ ĐƯỜNG TÀ" của Phạm Duy, một bậc thầy về nhạc và phổ nhạc. Bài này cũng được cộng đồng chấp nhận, xem như có giá trị rất cao, với những phần BIẾN TẤU đặc sắc, chuyển từ 2/4 sang 3/4 v.v.... Tuy vậy với những đoạn "QUÂN HÀNH" ở đầu và đặc biệt là ở cuối bài hát, cái hồn của bài thơ vẫn chưa được diễn tả đúng !!! Một bài thơ "THƯƠNG XÓT VỢ HIỀN ĐÃ MẤT" mà kết thuc bằng nhịp quân hành thì e rằng có gì đó chưa ổn thật!




PHẦN2

Hữu Loan tên thật là Nguyễn Hữu Loan; Bút danh: Hữu Loan [2]; sinh ngày 2 tháng 4 năm 1916 (theo lý lịch, còn có thông tin ông sinh năm 1914)[3] tại quê ở làng Vân Hoàn, xã Nga Lĩnh, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Ông học thành chung ở Thanh Hóa sau đó đi dạy học và tham gia Mặt trận Bình dân năm 1936, tham gia Việt Minh ở thị xã Thanh Hóa (nay là thành phố Thanh Hóa). Năm 1943, ông về gây dựng phong trào Việt Minh ở quê và khi cuộc Cách mạng tháng Tám nổ ra, ông làm Phó Chủ tịch Ủy ban Khởi nghĩa huyện Nga Sơn. Trước năm 1945, ông đã từng là cộng tác viên trên các tập san Văn học, xuất bản tại Hà Nội [4]. Sau Cách mạng tháng Tám, ông được cử làm Ủy viên Văn hóa trong Ủy ban hành chính lâm thời tỉnh Thanh Hóa, phụ trách các ty: Giáo dục, Thông tin, Thương chính và Công chính. Kháng chiến chống Pháp, Hữu Loan tham gia quân đội Nhân dân Việt nam, phục vụ trong Đại đoàn 304. Sau năm 1954, ông làm việc tại Báo Văn nghệ trong một thời gian. Trong thời gian 1956-1957, ông tham gia Phong trào Nhân Văn-Giai Phẩm do nhà văn Phan Khôi chủ trương….
Ông nổi tiếng với bài thơ Màu tím hoa sim do ông sáng tác trong thời gian tham gia kháng chiến chống Pháp và được lưu hành rộng rãi trong vùng kháng chiến [6]. Có thông tin cho rằng, do nội dung bài thơ nặng nề tình cảm và ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý quân dân, nên ông bị giải ngũ …
Ông từ trần vào lúc 19h00 ngày 18 tháng 3 năm 2010 tại quê nhà, hưởng thọ 95 tuổi