MỪNG XUÂN QUÝ TỴ

[dieuquang]

HOA MAI VÀ CỐT CÁCH THI NHÂN QUÂN TỬ


Hoa Mai vừa có cốt cách, vừa đẹp thanh nhã, nở sớm nhất trong các loại hoa xuân. Chính vì vậy, hoa Mai đã được chọn để biểu hiện cho cốt cách thanh cao của người quân tử .

Em ơi xuân đến rồi chưa nhỉ ? chợt thấy Hoa Mai mới biết là

Một cành Mai không chỉ là một cành Mai mà là một cành xuân. Hoa Mai và mùa xuân. Mùa xuân và hoa Mai. Cành Mai ẩn chứa sự trường tồn của tình yêu cuộc sống, thông điệp của mùa xuân .vì thế hình ảnh cây hoa mai đi vào lòng người thưởng ngoạn với tinh thần thanh cao, quân tử ,một chí khí vững vàng .Cây hoa Mai đi vào hồn thơ của đại đa số các bật chính nhân quân tử vì cốt cách tuyệt vời của nó

Và có thể nói người có tinh thần thanh cao quân tử mới thấy được hết giá trị vẽ đẹp của hoa Mai và mùi hương ẩn tàng của nó

BÁC HỒ ở Việc Bắc một lần lên núi khi nhìn thấy một cành Mai tức cảnh làm bài thơ tứ tuyệt chữ Hán rất hay vừa thể hiện lòng yêu nước, yêu thiên nhiên vừa tỏ rỏ chí khí ,tinh thần lạc quan cách mạng của người chiến sĩ vì sự nghiệp giải phóng dân tộc

ĐĂNG SƠN

Lục nguyệt nhị thập tứ

Thượng đáo thử sơn lai

Cử đầu hồng nhật cận

Đối ngạn nhất chi mai.

dịch :

Lên núi

Hai mươi tư tháng sáu
Lên ngọn núi dạo chơi
Ngẩng đầu mặt trời đỏ
Bên suối một nhành mai

Nếu nói “mặt trời đỏ” là chân lý, là ánh dương soi đường cách mạng , “cây Mai ” là cốt cách thanh cao của con người thì bài thơ này của Bác thật là tuyệt vời (.Thử so sánh câu Đình tiền tạc dạ nhất chi Mai Đêm qua sân trước nở vàng cành mai của Mãn Giác thiền sư với câu Đối ngạn nhất chi mai Bên suối một nhành mai của Bác thì sẽ hiễu ý thơ của Bác )

MẢN GIÁC thiền sư ( bài thơ rất nổi tiếng)

Xuân khứ bách hoa lạc
Xuân đáo bách hoa khai
Sự trục nhãn tiền quá
Lão tùng đầu thượng lai
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai
(Xuân đi muôn vạn hoa tàn
Xuân về thắm lại ngập tràn những hoa
Việc đời thế sự đi qua
Trên đầu tuyết điểm một vài cọng sương
Chờ cho xuân hết hoa tàn
Đêm qua sân trước nở vàng cành mai)

CAO BÁ QUÁT là một nho sĩ, một tài năng văn chương, một đại anh hùng chính nhân quân tử thì :
Thập tải luân giao cầu cổ kiếm
Nhất sinh đê thủ bái hoa Mai
(Mười năm chu du tìm gươm báu
Một đời chỉ cúi lạy hoa Mai)

NGUYỄN TRẢIvị khai quốc công thần nhà Hậu Lê yêu hoa Mai vì:
"Yêu Mai, yêu tuyết bởi vì đâu?
Vì tuyết trắng, Mai thơ và tinh khiết"

LƯ MAI PHA lại so sánh Mai và tuyết như so sánh cốt cách và tinh thần của những con người thanh cao, chính nhân , quân tử

Mai Tuyết tranh xuân vị khẳng hàng
Tao nhân gác bút phí bình chương
Mai tu tốn tuyết tam phân bạch
Tuyết khước thâu Mai nhất đoạn hương.

(Mai, tuyết giành xuân chẳng chịu nhường
Thi nhân đành bỏ chuyện văn chương
Mai thua Tuyết ấy vài phân trắng
Tuyết hẳn nhường Mai mấy bậc hương. (hương ở đây hiễu theo cách khác là giá trị ,cốt cách của Mai )

NGUYỄN DU dùng phương pháp so sánh tài tình để tả vẽ đẹp và tài, sắc, đức tính tốt đẹp của chị em Thúy Kiều –Thúy Vân ,

Mai cốt cách tuyết tinh thần

Mỗi người một vẽ mười phân vẹn mười



Trong chuyện Kiều, NGUYỄN DU còn có rất nhiều câu thơ hay nói về hoa Mai.
"Thướt tha vóc liễu Xuân đầy
Cành mai xa bẻ ngất ngây ý sầu
Biết chàng lòng có thương sâu
Chúa Xuân ngán nỗi chờ lâu mỏi mòn"

NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU cũng có câu thơ rất hay về hoa Mai

”Hữu tình thay ngọn gió đông

Cành Mai nở nhuỵ lá tòng reo vang”

NGUYỄN VÔ CÙNG từ ngày lưu lạc tha hương, nhưng thi sĩ luôn mang theo trong tâm tưởng những hoài niệm cố hương mà hình ảnh cây Mai là tượng trưng cho mùa xuân quê nhà

"Xót cội Mai khô , bình rạn vỡ
Thương cành Xuân héo, dạ đầy vơi
Khói hương tàn lạnh từ Xuân ấy
Mà quyện tim ai mãi cuộc đời"

Hoặc
"Mùa Xuân này em có về quê Mẹ
Thăm dùm anh vườn cũ có còn xanh
Tới gốc Mai từng trúng đạn bao lần
Xem có nở nụ hoa nào kịp Tết"

XUÂN HOÀNG

Bỗng một ngày Xuân một khách thơ
Gặp Mai trong núi ngẩn ngơ chờ
Mai vàng đến dộ ươm nên hát
Mang giống về xuôi tự bấy giờ

Một lầu nho nhỏ cửa sổ cao
Đọc sách mơ mơ ngủ lúc nào
Nửa đêm chợt thấy hương mai thoảng
Thức giấc bởi hương quá ngạt ngào.

Quả thật hoa Mai không kiêu sa rực rở như Hồng, Cúc, Mẫu đơn , không sực nức hương thơm như Lài ,Nguyệt quế ; hoa Mai không làm ngất ngây lòng người nhưng với cốt cách của sự thanh tao, quân tử,một sắc Xuân rạng ngời trên mỗi cánh hoa Mai đã nhẹ nhàng đi vào lòng người âm thầm mà sâu lắng vượt lên mọi sự thấp hèn phàm tục với những hoài niệm và trải nghiệm cuộc sống , tạo một thế cân bằng trong tâm thức , hướng đến cái thiện , xa rời cái ác , ý thức sự hình thành nhân cách tốt đẹp, hình thành những tấm lòng,những nghĩa cử cao đẹp tươi sáng và ấm áp như một mùa xuân ./. (sưu tầm)