QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU: TẠI SAO GỌI LÀ VÀM CỐNG ?

[caubaxuan]

2.Về địa danh Vàm Cống :
2.1/ Giả thiết thứ nhất - Theo anh Từ Quang ( và nhiều người khác) thì anh cho biết : Lúc nhỏ mẹ anh có nói gọi là Vàm Cống vì có một cái cống được xây dựng trước đây ở đâu đó trên khu vực Vàm Cống hoặc bên Hòa An ( An Giang ) vì ngày xưa thì Vàm Cống và Hòa An rất gần nhau, có thể cái cống đó ngày nay không còn hoặc chỉ còn một vài vết tích nhỏ hoặc bị mở rộng dòng sông kinh xáng Lấp Vò ( Năm 1907 ) nên không còn nữa.
• Từ giả thiết trên, tôi cũng đã tìm một cái cống gần chợ Vàm Cống và ở xã Hòa An ( An Giang ) nhưng không phát hiện có dấu vết một cái cống xưa đã từng tồn tại để tạo ra địa danh Vàm Cống. Nên giả thiết nầy khó thuyết phục được cho địa danh Vàm Cống
2.2/ Giả thiết thứ hai - Theo anh Tô Chiêm Huy( và nhiều người khác) thì anh cho biết : Trước đây, những người thân và các cụ già trong vùng đã có lần bàn tới vấn đề nầy .-Tại sao gọi là Vàm Cống ??? thì các cụ già bảo gọi là Vàm Cống vì đầu vàm sông Kinh Xáng Lấp Vò tại khu vực chợ Vàm Cống cũ (đầu vàm sông Sông Cường Thành sau đó được Pháp đào rộng thêm gọi là Kinh Xáng Lấp Vò ) trước đây cồn Hòa An hiện tại chưa nổi lên ( khoảng năm1907 ) nước ở hai đầu sông kinh xáng Lấp Vò khi triều cường sẽ chãy vào đầu sông rất mạnh ( do kinh xáng mới đào rộng và sâu và lượng nước ở trên sông Hậu chưa có cồn nổi cao lên. Từ năm 1905 đến thập niên 60 của thế kỷ XX lượng nước sông Hậu ở hai bên bờ kinh chảy vào đầu kinh xáng Lấp Vò rất là mạnh và xiết, đến năm 1962 do cồn Hòa An nổi cao lên ngay đầu Vàm nên nước chảy vào kinh xáng Lấp Vò đã yếu và chậm lại như ngày hôm nay. ) .
Hình ảnh của lượng nước đổ vào đầu kinh xáng Lấp Vò như nước chảy vào trong một cái cóng ( Cóng chứ không phải là Cống ) nên địa danh được ghép giữa Vàm và Cóng được gọi là Vàm Cóng sau đó được gọi trại đi, lâu dần trở thành là Vàm Cống Tôi cũng thấy giả thiết nầy có những điểm chấp nhận được như sau :
Thứ nhất - Địa danh được gọi từ rất lâu ( từ năm 1905 ).
Thứ hai - Hình ảnh của lượng nước đổ vào đầu kinh xáng Lấp Vò như nước chảy vào trong một cái cóng nên địa danh được ghép giữa Vàm và Cóng được gọi là Vàm Cóng sau đó được gọi trại đi, lâu dần trở thành là Vàm Cống cũng có thể chấp nhận được vì :
- Nếu là người dân miền nam chúng ta có thể biết được một vật dụng để đong các chất lỏng như rượu, dầu, nước mắm.....đổ vào trong một cái quặng ( Phểu ) của vùng đồng bằng nam bộ gọi là cái cóng ( không như định nghĩa như từ điển TIẾNG VIỆT do viện khoa học xã hội Việt Nam xuất bản năm1992 Trang 201 cóng dt .Đồ đựng bằng sành hình trụ,miệng rộng,có nắp đậy, thân hơi phình,đáy lồi.- mà cóng ở đây là một cái cóng miền nam lúc xưa làm bằng tre, có đáy là mắc tre, được cắt miệng và chừa một cái cán để múc, có dung tích một xị (1/4 lít), nửa xị (1/8 lít ) và cóng 1/10 lít. Sau đó cóng tre được thay bằng cóng nhôm và nay là cóng bằng nhựa -
- Nếu chúng ta dùng cóng lớn nhấn mạnh và trong một cái thùng đựng đầy nước thì ta có thể thấy được Hình ảnh của lượng nước đổ vào đầu kinh xáng Lấp Vò như nước chảy vào trong một cái cóng. Thứ ba theo như một số lời truyền khẩu lại thì địa danh Vàm Cống được gọi từ những tài công trên các thuyền ghe buôn bán đường dài họ chỡ hàng từ Cam Pu Chia, An Giang, Rạch Giá (Kiên Giang ) đi Sài Gòn và các tỉnh miền đông. Đến đầu Vàm sông kinh xáng Lấp Vò, họ phải neo thuyền ghe lại đợi nước lớn để qua sông Tiền (Tại Sa Đéc ) sau đó sẽ đi Sài Gòn và các tỉnh miền đông. Địa điểm neo đậu ghe thuyền để chờ đợi nước lớn đó họ dùng một tên gọi để thông báo, hẹn hò cùng nhau và họ đã chọn tên gọi là Vàm Cóng ( do hình ảnh của lượng nước đổ vào đầu kinh xáng Lấp Vò như nước chảy vào trong một cái cóng ) sau đó được gọi trại đi, lâu dần trở thành là Vàm Cống.