VU LAN ?

[dieuquang]

1/ BÁO HIẾU NHƯNG CHỰA THẬT SỰ LÀM ĐƯỢC GÌ , TẠI SAO?

Mùa Vu lan đã đến , dq đọc được bài văn ngắn này ,ngẩm nghĩ lại mình thấy hình như có mình trong đó vì thế xin trích copy gửi lên mời bà con ta xem qua.

Vấn đề đáng nói là đối với những người con tuy có hiếu, mong muốn được thể hiện đạo hiếu nhưng rồi cũng không làm được gì nhiều cho các đấng sinh thành
Một thời, Thế Tôn trú tại Rajàgaha, trên núi Gijjhakùta. Rồi Thế Tôn lấy một ít đất trên đầu móng tay và bảo các Tỷ kheo:

Các ông nghĩ thế nào, này các Tỷ kheo, cái nào là nhiều hơn, một ít trên đầu móng tay hay là quả đất lớn này?

Bạch Thế Tôn, cái nhiều hơn là quả đất này, còn ít hơn là đất trên đầu móng tay.

Cũng vậy, này các Tỷ kheo, ít hơn là các chúng sinh có hiếu kính với mẹ, với cha và nhiều hơn là các chúng sinh không hiếu kính với mẹ, với cha.

(ĐTKVN, Tương Ưng Bộ V, chương 12, phẩm Bánh xe lược thuyết, phần Hiếu kính mẹ-Hiếu kính cha )

LỜI BÀN:

Hiếu kính với cha mẹ là một lẽ đương nhiên, gần như bất cứ người con nào cũng biết niệm ân và hết lòng hiếu dưỡng song thân để đáp đền ân nghĩa sinh thành. Thế thì vì sao Thế Tôn lại khẳng định “ít hơn là các chúng sinh có hiếu kính với mẹ, với cha và nhiều hơn là các chúng sinh không hiếu kính với mẹ, với cha”?

Có thể nói từ trong tâm khảm, không ai mà không thương kính cha mẹ. Nhưng để thực hiện song hành tâm hiếu và hạnh hiếu một cách trọn vẹn thì không mấy ai làm được. Ở đây, chúng ta không bàn đến hạng người mang tội đại nghịch (giết cha, giết mẹ) hay những kẻ nghịch tử chỉ báo hại và làm khổ cha mẹ. Vấn đề đáng nói là đối với những người con tuy có hiếu, mong muốn được thể hiện đạo hiếu nhưng rồi cũng không làm được gì nhiều cho các đấng sinh thành.

Vì sao? Có đến 1001 lý do để biện giải cho điều ấy. Cho dù những lý do ấy có xác đáng đến mấy và dẫu cho cha mẹ hoàn toàn thông cảm, hy sinh thì chúng ta vẫn phải thừa nhận rằng những gì mình đã làm cho cha mẹ thật sự quá ít so với thâm ân sinh dưỡng như biển trời. Sống ở đời, có lòng hiếu đã khó, thực hiện nó lại càng khó hơn bởi không phải ai cũng có đầy đủ phước duyên để phụng dưỡng và kính thờ cha mẹ như ý của mình.

Cuộc sống vốn phức tạp và đầy biến động, mải lao theo những việc quan trọng, cấp thiết hơn nên niềm riêng về cha mẹ tạm thời gác lại. Điều này cũng dễ dàng cảm thông nhưng trớ trêu thay là không có cái gì chờ đợi chúng ta cả. Rồi chuyện sẽ đến đã đến và chúng ta không kịp trở tay, chỉ còn ôm niềm ân hận là chưa làm được nhiều cho cha mẹ thì người đã đi rồi.

Tư duy và chiêm nghiệm về lời dạy của Thế Tôn để thấy mình vẫn chưa tròn câu hiếu đạo. Người thực sự hiếu kính cha mẹ như đất trong móng tay so với đất trên địa cầu nhắc chúng ta phảm làm ngay những việc cần làm cho cha mẹ, đừng hẹn ngày mai để khỏi hối hận về sau.

( copy từ net)

[dieuquang]

LỜI PHẬT DẠY VỀ CÔNG ĐỨC CHA MẸ

Trong hệ thống giáo điển Phật đà, cả Nam truyền và Bắc truyền đều có những bài kinh, đoạn kinh nói về công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ rất là cảm động.


Cũng như có những trang kinh đức Phật chỉ dạy phương pháp báo đáp ân đức sâu dày đối với song thân một cách thiết thực nhất. Có nghĩa là đức Phật đã chỉ bày cách báo ân chơn chánh, hợp đạo lý, có lợi ích trong hiện đời và mai sau.

Hay nói rõ hơn, đức Phật đã đưa ra tiêu chuẩn đối với một người con được gọi là hiếu đạo thì phải hội đủ cả hai mặt sự và lý. Sự là hình thức báo đáp bên ngoài, là lo lắng, chăm nom phụng dưỡng cha mẹ khỏi mọi điều thiếu thốn về vật chất; luôn tôn trọng kính lễ cha mẹ và không được làm cho cha mẹ phiền lòng. Lý là chăm lo đời sống tâm linh cho cha mẹ. Hướng cha mẹ phát khởi thiện tâm, gieo tạo phước lành, tu theo chánh đạo; là làm sao cho cha mẹ hiểu rõ đường lành, tin sâu nhơn quả, thoát ngoài vòng mê tín, ra khỏi luân hồi nghiệp báo, đạt được an lạc giải thoát trong hiện tại và tương lai.

Nói cách khác, một đời sống hiền thiện chính là hiếu hạnh, là phát tâm báo ân. Còn như làm điều tà ác, không tu dưỡng đạo đức là bất hiếu.

Theo quan điểm của Phật giáo, thiện là không sát sanh, không trộm cắp, không tà dâm, không nói dối, không nói hai lưỡi, không nói lời độc ác, không nói lời phù phiếm, không tham , không sân, không si, có chánh kiến. Ngược lại là bất thiện. Mà tham, sân, si chính là gốc rễ của bất thiện.

Cho nên người tu học Phật pháp phải thấy rõ điều này để biết cách áp dụng lời Phật dạy vào đời sống sinh hoạt của chính mình, để mỗi ngày bớt tham, sân, si, thăng tiến trên đường đạo. Được như vậy mới thật sự là người con hiếu đạo.

Trong đạo Phật, vấn đề hiếu đạo được đề cập trong nhiều trong kinh tạng Pali của Phật giáo nguyên thủy và Hán tạng của hệ phái Bắc tông như: kinh Trường Bộ, kinh A Hàm, kinh Báo Ân, kinh Vu Lan Bồn, kinh Hiếu Tử, kinh Tâm Địa Quán…

Ở đây, chúng tôi sưu tập lại một số ít trong rất nhiều pháp thoại đức Phật thuyết về công ơn cha mẹ và cách thức đáp đền của con cái đối với cha mẹ hầu chia sẻ cùng các bạn.

Phật dạy:

“Cùng tột điều thiện không gì hơn hiếu
Cùng tột điều ác không gì hơn bất hiếu”.

(Kinh Nhẫn Nhục)

“Từ vô lượng kiếp đến nay, chúng sanh lang thang trong nẻo luân hồi, bỏ thân này nhận thân khác, sinh đi sinh lại bao lần, sữa mẹ mà chúng ta đã uống còn nhiều hơn nước trong bốn biển”.

(Kinh Tương Ưng)

“Này các tỳ kheo!Có hai người mà các thầy không thể nào đền ơn cho hết được, đó là cha và mẹ. Nếu có kẻ vai trái cõng cha, vai phải cõng mẹ, đi xa ngàn dặm, cung phụng đủ mọi thức ăn, đồ mặc, chăn nệm và thuốc thang, thậm chí cha mẹ có tiểu tiện, đại tiện trên vai đi nữa, cũng chưa trả được ân sâu cha mẹ. Các thầy phải biết, ân cha mẹ nặng lắm, bồng bế nuôi nấng, dưỡng dục đúng lúc, làm cho ta trưởng thành. Vì thế, mà biết ân đó khó trả. Do vậy, người con hiếu thảo muốn báo đáp công ơn cha mẹ đúng chánh pháp cần phải thực hành những việc sau đây:
- Nếu cha mẹ chưa có niềm tin, phải khuyết khích cha mẹ phát tâm tin tưởng tam bảo.
- Nếu cha mẹ xan tham, phải khuyết khích cha mẹ phát tâm bố thí.
- Nếu cha mẹ theo điều ác, phải khuyết khích cha mẹ hướng về đường thiện.
- Nếu cha mẹ theo tà kiến, phải khuyết khích cha mẹ trở về với chánh kiến.

Làm được như vậy là trả ơn cha mẹ đúng với chánh pháp, khiến cha mẹ không những được an vui trong hiện tại, mà còn gieo phước lành trong tương lai”.

(Kinh Tăng Nhất A Hàm)
“- Cung kính và vâng lời cha mẹ.
- Phụng dưỡng khi cha mẹ già yếu.
- Giữ gìn thanh danh truyền thống gia đình.
- Bảo vệ tài sản cha mẹ để lại.
- Lo tang lễ chu đáo khi cha mẹ qua đời”.

(Kinh Trường Bộ)

“Vô thỉ là luân hồi. Này các tỳ kheo, không dễ gì tìm được một chúng sanh trong một thời gian dài này lại không một lần nào làm mẹ, làm cha”.

(Kinh Tương Ưng)

“Tất cả người nam là cha ta , tất cả người nữ là mẹ ta . Bao nhiêu đời kiếp ta từ đó mà sanh ra , nên chúng sanh trong sáu đường là cha mẹ của ta cả”.

(Kinh Phạm Võng)

“ Này các Thầy Tỳ Kheo ! Nếu người nào biết ơn và đền ơn cho dù ở cách xa Ta ngàn dặm , nhưng ta vẫn xem người đó như đứng hầu gần bên Ta . Còn nếu như người nào không biết ơn và đền ơn , cho dù người đó có đứng hầu gần bên Ta nhưng Ta vẫn xem họ cách xa ngàn dặm” .

(Kinh Tăng Nhất A Hàm)

“ Nếu có người muốn được vua Phạm Thiên ở trong nhà , hãy hiếu dưỡng cha mẹ , vua Phạm Thiên đã có ở trong nhà . Muốn có Đế Thích ở trong nhà , hãy hiếu dưỡng cha mẹ , Đế Thích sẵn ở trong nhà . Muốn được tất cả thiên thần ở trong nhà , chỉ cúng dường cha mẹ , tất cả thiên thần đều ở trong nhà . Cho đến muốn cúng dường Thánh Hiền và Phật , chỉ cúng dường cha mẹ , các vị Thánh Hiền và Phật đều ở trong nhà” .

(Kinh Tạp Bảo Tạng)
“ Phật hỏi các Thầy Sa môn : Con nuôi cha mẹ , lấy cam lồ trăm vị làm thức ăn , dùng thiên nhạc làm vui tai , sắm y phục hảo hạng mặc nơi thân , vai cõng cha mẹ đi khắp bốn phương , suốt đời phụng dưỡng như vậy , đáng gọi là hiếu chăng ?
Các Thầy Sa môn thưa : Người này là đại hiếu .
Phật dạy : Chưa gọi là hiếu .
Phật bảo các Thầy Sa-môn : Xem người thế gian không có hiếu thảo , chỉ thế này mới gọi là hiếu : Hãy khuyên cha mẹ bỏ ác làm lành , thọ Tam quy giữ Ngũ giới . Dù cha mẹ sớm mai thọ trì quy giới , chiều về cõi chết , đối với ơn nặng cha mẹ nuôi dưỡng , cũng gọi tạm đền” .

(Kinh Hiếu Tử)
Mẹ hiền còn sống là mặt trời giữa trưa chói sáng
Mẹ hiền khuất bóng là mặt trời đã lặn
Mẹ hiền còn sống là mặt trăng sáng tỏ
Mẹ hiền khuất rồi là đêm tối âm u.

(Kinh Tâm Địa Quán)
Vui thay hiếu kính Mẹ
Vui thay hiếu kính Cha
Vui thay kính Sa môn
Kính bậc Thánh vui thay.

(Kinh Pháp Cú)

“ Có hai hạng người , này các Tỳ Kheo , Ta nói không thể trả ơn được . Thế nào là hai . Là Mẹ và Cha . Nếu một bên vai cõng cha , một bên vai cõng mẹ , làm vậy cho đến trăm tuổi , nếu đấm bóp , thoa nước tắm rửa , thoa gội , và dầu tại đấy có vãi tiểu tiện , đại tiện như thế , này các Tỳ Kheo cũng chưa làm đủ hay trả ơn đủ mẹ và cha . Vì cớ sao ? Vì rằng , này các Tỳ Kheo , cha mẹ đã làm nhiều cho con cái , nuôi nấng , nuôi dưỡng con khôn lớn , giới thiệu con vào đời” .

(Kinh Tăng Chi I)

“ Làm con đối với cha mẹ đem chút lễ mọn cúng dường thì được phước vô lượng , trái lại làm ít điều bất thiện đối với cha mẹ tội cũng vô lượng” .

(Kinh Tạp Bảo Tạng)
“ Thế Tôn lấy một ít đất để trên đầu ngón tay rồi hỏi các Thầy Tỳ Kheo , đất trên đầu ngón tay Ta nhiều hay đất trên quả địa cầu này nhiều ?
_ Bạch Đức Thế Tôn ! Đất trên đầu ngón tay Như Lai so với đất trên quả địa cầu thì quá ít .

_ Cũng vậy , này các Tỳ Kheo , những chúng sanh hiếu kính với cha mẹ thì quá ít , như đất trên đầu ngón tay của Ta , còn những chúng sanh không hiếu kính với cha mẹ lại quá nhiều như đất trên địa cầu” .(Kinh Tương Ưng)

“ Những đứa con bất hiếu , sau khi chết bị đọa vào địa ngục A tỳ , lửa dữ thiêu đốt , ăn hoàn sắt nóng , uống nước đồng sôi , gươm đao đâm chém …. ngày đêm chết sống muôn lần , đến trăm ngàn kiếp không ngừng một giây , sự hình phạt tại A tỳ ngục , rất nặng nề ngỗ nghịch song thân” .

(Kinh Báo Hiếu)

“ Ta trong nhiều kiếp quá khứ , nhờ từ tâm hiếu thuận , cúng dường cha mẹ , do công đức đó , nên sinh lên các từng trời thời làm Thiên đế , xuống nhân gian thì làm Thánh Vương” .

(Kinh Hiền Ngu)

“ Thuở Phật còn tại thế có một vị chư Thiên đến hỏi : “ Bạch Đức Thế Tôn , làm sao để có được vận may ?”
Phật đáp :

“ Phụng dưỡng cha và mẹ là vận may tối thượng” .

(Kinh Hạnh Phúc)

“ Ta trải qua nhiều kiếp tu hành thành đạo là nhờ công ơn của cha mẹ nuôi dưỡng” .

(Kinh Phân biệt)

“ Thờ trời đất quỷ thần không bằng có hiếu với cha mẹ , vì cha mẹ là hai vị thần minh cao nhất trong các thần minh” .

(Kinh Tứ Thập Nhị Chương)

“ Hiếu hạnh đứng đầu trăm hạnh tốt . Hiếu cảm đến trời thì mưa hòa gió thuận , hiếu cảm đến đất thì muôn vật hóa sinh , hiếu cảm đến người thì mọi phúc tăng trưởng” .

(Khế kinh)
_ “ Ơn cha lành như núi Thái , nghĩa mẹ hiền sâu hơn biển cả . Nếu ta ở trong đời một kiếp , nói công ơn cha mẹ không thể hết” .

_ “ Cha mẹ tại tiền như Phật tại thế , gặp thời không có Phật , khéo thờ cha mẹ tức là thờ Phật vậy” .(Kinh Tâm Địa Quán)
“ Cha mẹ là Phạm Thiên
Bậc đạo sư đời trước
Xứng đáng được cúng dường
Vì thương đến cháu con
Do vậy bậc hiền trí
Đảnh lễ và tôn trọng
Dâng thức ăn nước uống
Vải mặc và giường nằm
Thoa bóp cùng tắm rửa
Với sở hành như vậy
Đời này người hiền khen
Đời sau hưởng Thiên lạc” .

(Kinh Hạnh Phúc)
“Thế Tôn lại bảo A Nan
Ơn cha nghĩa mẹ mười phần phải tin
Điều thứ nhất giữ gìn thai giáo
Mười tháng trường chu đáo mọi bề
Thứ hai sanh đẻ gớm ghê
Chịu đau chịu khổ mỏi mê trăm phần
Điều thứ ba thâm ân nuôi dưỡng
Cực đến đâu, bền vững chẳng lay
Thứ tư ăn đắng uống cay
Để dành bùi ngọt đủ đầy cho con
Điều thứ năm lại còn khi ngủ
Ướt mẹ nằm khô ráo phần con
Thứ sáu sú nước nhai cơm
Miễn con no ấm chẳng nhờm chẳng ghê
Điều thứ bảy không chê ô uế
Giặt đồ dơ của trẻ không phiền
Thứ tám chẳng nở chia riêng
Nếu con đi vắng cha phiền mẹ lo
Điều thứ chín miễn con sung sướng
Dầu phải mang nghiệp chướng cũng cam
Tính sao có lợi thì làm
Chẳng màng tội lỗi bị giam bị cầm
Điều thứ mười chẳng ham trao chuốt
Dành cho con các cuộc thanh nhàn
Thương con như ngọc như vàng
Ơn cha nghĩa mẹ sánh bằng Thái sơn”.

(Kinh Báo Ân)

“ Này các Tỳ Kheo , sữa mẹ mà các Thầy thọ nhận nơi người mẹ từ vô lượng kiếp đến nay còn nhiều hơn nước của đại dương . Quý Thầy nên biết sữa của người mẹ là những giọt máu kết tinh thành những dòng sữa ngọt truyền đạt qua cho con , mỗi ngày đứa con bụ bẫm lớn lên đã rút tỉa tàn phá thân hình của người mẹ khô gầy héo mòn , chết sớm cũng vì con” .
(Kinh Tương Ưng)

“ Người con nào giàu có mà không biết hiếu thảo phụng dưỡng cha mẹ đó là cửa ngõ đưa đến bại vong” .(Kinh Đại Vân)

“ Người nào muốn báo ơn nghĩa to lớn cả cha mẹ , không có cách nào hơn là phát tâm Bồ đề cầu giác ngộ , rồi tìm cách hướng dẫn người thân của mình và chúng sanh đồng phát tâm Bồ đề , đó là cách báo ân rốt ráo” .

(Kinh Phương Tiện Phật Báo Ân)

“ Người con chí hiếu dù có gặp đại nạn như tai trời , ách nước , địa chấn…. sẽ thoát hiểm một cách an toàn. Nếu giàu thì được hưởng trọn vẹn gia tài không bị nghịch cảnh, chướng duyên , nội nghịch ngoại thù , luật vua phép nước , trộm cướp mất mùa… Nếu nghèo thì đời sống trong sạch thanh nhàn, trời người yêu thương, danh thơm xông khắp , không bị cảnh nợ nần khổ sở , ít bịnh tật , được tăng tuổi thọ… Sau khi chết đuợc sanh Thiên”.

(Kinh Hạnh Phúc)
“Giữa các loài hai chân
Chánh giác là tối thắng
Trong các loài con cái
Hiếu thuận là tối thắng”.

(Kinh Tăng Chi I)

Như bài viết: “Lời Phật Dạy về công ơn cha mẹ“, chúng ta đã thấy đức Phật nói thật cụ thể, rõ ràng về ơn cha nghĩa mẹ và những phương cách báo hiếu thông thường mà ai cũng có thể làm được.
Rất mong rằng tất cả chúng ta đều ghi lòng tạc dạ, luôn nhớ nghĩ đến ân nghĩa sinh thành sâu dày thâm trọng của cha mẹ để tìm cách đáp đền trong muôn một

( theo lời phatday.org)

[dieuquang]

TÌNH CHA

Trong thơ văn Việt Nam, tục ngữ, ca dao dân gian nói về mẹ rất nhiều nhưng nói về cha thì rất ít. Nhưng hai thứ tình này, thiệt không biết cái tình nào lớn hơn cái tình nào bởi vì không có cha thì không có mình, ngược lại không có mẹ thì mình cũng đâu có mặt trên cõi đời này. Cho nên “Tình cha núi cả” là một đề tài quá hay dù nó là đề tài muôn thuở của con người.

Cả nghĩa là gì? Ngôn ngữ Việt Nam có từ “cả” trong cụm từ ‘’cả gan’’ nghĩa là gan lớn. Ví dụ : Sao anh “cả gan” bơi qua sông Sài gòn, không sợ chết đuối sao? Cả còn có nghĩa là lớn về thứ bậc trong gia đình. Ví dụ con lớn nhất gọi là con cả; anh lớn nhất trong nhà gọi là anh cả ; vợ thứ nhất gọi là vợ cả, bà cả; núi lớn còn gọi là núi cả, bóng cây cao còn gọi là bóng cả v.v… Theo truyền thống Phật giáo Nam tông, sư trụ trì trong chùa còn được gọi là Sư Cả. Vậy từ ‘’ cả ’’ ngoài ý nghĩa là lớn còn hàm chứa sự kính trọng.

Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra

Nếu so núi Thái Sơn với núi Xan - xi -phang Việt Nam thì núi Xan- xi - phang cao hơn núi Thái Sơn. Câu ca dao ví công cha “Cao như núi Thái Sơn” , phận làm con trí thấp nên không hiểu hết công ơn to lớn của tình cha. Tình cha sâu lắng vì bên chữ tình còn có chữ nghiêm. Đứa con nào có chiều sâu tâm hồn may ra mới hiều được tình cha. Còn đứa nào chú trọng hình thức, tâm hồn hời hợt thì có lẽ không thấy được tình cha vốn sâu lắng, không biểu lộ vồn vả bên ngoài cho dù đối với con cái. Mẹ thường biểu lộ tình cảm đối với con qua những cử chỉ thương yêu, chăm sóc nên đứa con dễ mủi lòng, dễ gần với mẹ hơn. Còn cha dẫu có thương con nhưng do sự nghiêm khắc nên đôi khi con cái vừa thương vừa sợ.

Tục ngữ có câu: “ Con có cha như nhà có nóc / Con không cha như nòng nọc đứt đuôi” .
Một gia đình mà không có cha chẳng khác nào ngôi nhà không có nóc. Nóc là phần quan trọng không thể thiếu cho căn nhà che nắng, che mưa . Cũng như vị trí của người cha trong gia đình rất trọng yếu, nòng cốt, cần thiết trong đời sống, trong giáo dục con cái .

Ông bà xưa cũng ví von rất hay: “ Còn cha gót đỏ như son/ Mai sau cha chết gót con đen xì”. Còn cha là còn được yêu thương, che chở, nuôi nấng. Mất cha là mất chỗ dựa tinh thần lẫn vật chất, cho nên nhiều đứa con phải tự bươn chải kiếm sống như đạp xích lô, làm phu khuân vác, đánh giày, làm phụ hồ, làm ruộng, bán hủ tiếu gỏ ….cực như vậy, đi nhiều như vậy thì ‘’gót đỏ như son’’ không bao lâu sau cũng biến thành ‘’gót đen xì’’ thôi .

Hoặc : “Đi khắp thế gian không ai tốt bằng mẹ/ Gánh nặng cuộc đời không ai khổ bằng cha’’. Cuộc sống của người cha khó khăn, vất vả, làm bất cứ nghề gì miễn chân chánh có tiền nuôi con. Xưa kia gánh nặng gia đình luôn do người cha gánh vác. Người mẹ ở nhà đảm đương công việc chăm sóc con cái. Người cha lo việc bên ngoài kiếm tiền để nuôi vợ con.

“Nước biển mênh mông không đong đầy tình mẹ/ Mây trời lồng lộng không phủ kín ơn cha’’. Hình tượng ‘’nước biển’’ thể hiện cái không thể đong đếm, không có giới hạn của tình thương mẹ dành cho con không bao giờ vơi cạn.’’ Mây trời’’ biểu hiện tình thương của cha. Mây thì ở trên cao, hai chữ ‘’lồng lộng’’ cho thấy sự rộng lớn, vô lượng, không cùng tận … Cho nên nếu lấy cái tâm, cái trí nhỏ hẹp, thấp kém để ‘’ nhìn’’, để ‘’ biết’’, để ‘’ hiểu’’ về tình cha e rằng không bao giờ cảm nhận được .

“Cây xanh thì lá cũng xanh/ Cha mẹ hiền lành để đức cho con” . Câu ca dao nói lên tính nhân quả trong triết lý nhà Phật. Nếu cha mẹ tánh nết hiền lành thì con cái cũng hiền lành y hệt như vậy. Những nhà giáo dục, những bậc cha mẹ phải biết gieo cho con những chủng tử tốt, những cử chỉ, ánh mắt, nụ cười, hành vi, thái độ của cha mẹ trong cuộc sống hằng ngày ảnh hưởng rất lớn đến con cái. Cho nên cha mẹ luôn phải là gương tốt cho con.

Những người cha đúng nghĩa với lăng kính nhà Phật thì có những bổn phận:

KHÔNG dạy con còn điều ác, DẠY con làm điều lành.
Từ những lời nói, cử chỉ lịch sự, lễ phép… dạy cho con làm những việc làm thiện lành. Có những người cha dẫn con đi chùa dạy cho con biết cúng dường bằng cách để tịnh tài vô bao thơ và dạy con đến dâng chư tăng, đó là dạy con làm việc lành ngay từ thuở ấu thơ. Người mẹ mua khoai và dạy con cúng dường vào bát cho chư tăng khi đi khất thực . Đó cũng là những cử chỉ tốt giáo dục cho con sau này có tâm rộng lượng. Đức Phật từng dạy cha là bậc tiên sư ban đầu.

CHIA của cải cho con đồng đều :
Trong thực tế nhiều gia đình bất hoà với nhau cũng vì chia của không đồng đều nhau. Thường thì cha mẹ thương đứa con nào thì chia gia tài cho đứa con đó nhiều hơn những đứa khác. Thương con út vì nó hay nịnh mẹ, gần mẹ, biết giúp đỡ mẹ nên chia gia tài cho nó nhiều hơn anh chị em của nó. Như thế là đã gây ra sự bất hoà trong anh em một nhà rồi. Phật dạy người cha phải chia của cải cho con đồng đều, phải chia công khai, không được âm thầm chia của, phải thể hiện ‘’ núi cả’’ để con tâm phục khẩu phục. Nhiều khi của cho không bằng cách cho.

DỰNGvợ gả chồng cho con hợp thời hợp lúc.
Cha mẹ sanh con, nuôi con khôn lớn, giáo dục con cái nên người rồi phải dựng vợ gả chồng hợp thuần phong mỹ tục.

Lời Phật dạy hơn 2.500 năm, chúng ta thấy vẫn không hề lỗi thời. Những người cha nào áp dụng được lời Phật dạy như trên sẽ là người cha tương đối hoàn hảo.

CÓ TÂM từ, bi, hỷ, xả với con

Từ : Thiện lành, hiền từ đối với con.
Bi: Thương xót, thương cảm khi con làm điều lỗi.
Hỷ: Vui thích khi con thành công.
Xả: Tha thứ khi con lầm lỗi.

Có những bậc cha mẹ chỉ biết đánh chửi con, nghiêm khắc thái quá, không thể hiện sự thương yêu, hiền hoà đối với con. Phật dạy: bóng cả phải che mát cho đời con. Đó là chất liệu tưới tẩm cho cuộc đời những đứa con thơ của mình.

Cha phải có tâm từ bi hỷ xả. Ví dụ: Con thi rớt đại học. Cha có chửi mắng, la rầy thì con cũng đã thi rớt rồi, làm vậy con mình tủi nhục với gia đình, bạn bè, thầy cô. Trong nhà đứa con lúc ấy rất cần sự bao dung của cha - núi cả, chớ nếu như cha- núi cả còn nổi trận lôi đình chửi mắng đuổi ra khỏi nhà thì e con đi bụi luôn. Đó là hậu quả của cách giáo dục nặng nề của gia đình. Tuy nhiên ai cũng biết do cha mẹ đầu tư cho con nhiều quá, con thi hỏng thì cũng một phần nào làm cho cha mẹ thất vọng, những dự định, kế hoạch cho tương lai con cái xem như đổ sông đổ biển. Cho nên làm cha mẹ phải biết khôn ngon dừng lại đúng mức, đừng gây áp lực cho con cái về việc học, vì con khổ thì cha mẹ cũng khổ.

Bậc làm cha cũng nên biết dạy cho con thấy biết sự vô giá của một đời người, được sanh ra làm người như thế nào. Sanh làm người có dễ đâu, được làm người khó sống lâu. Tương tự, muôn vạn, muôn ức lần khó khăn hơn con ve sầu nằm trong đất 17 năm mới thành con ve, bay đi tự do ca hát trong suốt 15 ngày ngắn ngủi. Quà thật cái ‘’khó’’ của con ve kia, chẳng thấm vào đâu so với cái “khó” được làm người.
Kinh Phật nói: “Một khi mất thân người, nếu không tu trăm muôn ngàn ức kiếp khó có lại được. Vì sao? Bởi khi mất thân người, “người ấy” đã tái sanh làm súc sanh, côn trùng, sâu bọ…hoặc đoạ sâu nơi địa ngục hắc ám vô vàn thống khổ, hoặc đã tái sanh vào cõi đói khát đau đớn, thù hận, kêu gào, khóc than không dứt của cõi ngạ quỹ, a tu la . Trăm muôn ngàn ức kiếp khó ra khỏi 4 con đường ác đạo ấy. Cho nên chỉ những chúng sanh có phước đức sâu dày, thiện căn đầy đủ mới đủ quả phước sanh ra làm người. Do vậy chỉ được sanh làm người …là đủ cho ta vui mừng, hoan hỷ chẳng có chi sánh bằng. Vì ta vừa mới vượt qua được cái khó khăn muôn phần… Được làm người rồi lại có được ngũ căn : tai, mắt, mũi , miệng, thân thể đầy đủ tứ chi là việc vui mừng lớn thứ hai . Nghĩ đến điều này thôi cũng đủ cho ta ‘mãn nguyện’’ lắm rồi.

Biết dạy con như thế để con cái chẳng việc thiện nhỏ nào không làm, chẳng việc ác nhỏ nào chẳng lánh xa, dứt bỏ, biết sanh lòng hoan hỷ, vui mừng, luôn đem nụ cười, hạnh phúc đến cho mọi người, mọi loài chung quanh mỗi khi ta có thể.

GƯƠNG CHA

Gương cha tốt có rất nhiều.Trong Phật giáo, Đức Phật Thích Ca lúc chưa thành Phật có một người con là La hầu La. Phật Thành đạo 7 năm sau, Ngài trở về lại hoàng cung thì người con này cũng xuất gia. Phật bèn giao La Hầu La cho ngài Xá Lợi Phất nuôi dưỡng, giáo dục. Kinh Trung bộ có ghi chép lại bài kinh Phật giáo dục La Hầu La. Qua bài kinh giáo giới La Hầu La, chúng ta thấy được tình thương bao la của Phật đối với con mình mặc dù cương vị của Ngài là một vị Phật tổ.

Trong thực tế, những người thành đạt là những người có hiếu với cha mẹ. Người nào không có hiếu với mẹ cha thì khó thành công trong cuộc sống, tu không thành đạo quả. Con đường luân hồi dài vô tận. Người có hiếu với mẹ cha thì quả báu đem lại giàu sang, uy quyền. Khi mất sẽ sanh vào nhàn cảnh. Những người có quyền chức, thành công trong xã hội, trước hết họ phải là những người con có hiếu . Vào nhà một ai đó, ta nhìn bàn thờ tổ tiên có thể thấy con cháu của dòng họ gởi gắm tất cả lòng thành kính đối với ông bà cha mẹ, cửu huyền thất tổ. Tưởng nhớ ơn đức của cha mẹ sanh thành, ta mới có được thân người lành lặn ngày nay, có phước đức, có trí huệ, càng cố gắng làm chút gì có thể được, gọi là đền đáp ơn sanh thành của cha mẹ.
Làm cho cha mẹ vui lòng ấy là việc thiện lớn.