NEW TOPIC'S DQ

[dieuquang]

Dưới đây là loài cây Ngọc Kỳ Lân, Đầu Lân hay Hàm Rồng (Cannonball tree, Couroupita guianensis) thường bị nhầm lẫn với cây Sala Song Thọ tại khu rừng Usinara, nơi Phật nhập niết bàn.

CÂY HOA ĐẦU LÂN

Như cây Bồ Đề trong Phật Giáo Đại Thừa, cây hoa Ðầu Lân thường trồng trong các sân chùa Nam Tông ở Sri Lanka, Myanmar, Thái Lan, Campuchia, Lào và một số chùa Khmer Nam Bộ.

Tín đồ Hindu Giáo Ấn Độ cũng xem cây hoa Ðầu Lân thiêng liêng và thường trồng nơi đền thờ thần Shiva. Do kết cấu cả chùm hoa trông giống rắn thần (naga), mỗi bông là đầu và miệng phùng mang che phần nhụy trung tâm có hình một lingam của thần Shiva và nhiều shivalingam nhỏ bao quanh, nên được gọi là Nagalingam hay “Shivalingam”.

Hình tượng liên hệ đến con rắn hổ mang chín đầu bảo vệ Đức Phật trong lúc ngài ngồi nhập định 49 ngày dưới cội cây bồ đề. Có thể với ý nghĩa này nên Cây Ðầu Lân hay được trồng tại các chùa và đã có sự nhầm lẫn là Hoa Sala. Thật sự cây Ngọc kỳ lân không phải là cây Sala trong khu rừng Usinara nơi Phật nhập niết bàn.

Cây đầu lân, còn gọi là ngọc kỳ lân, hàm rồng – tên khoa học là Couropita Guianensis, chi Couroupita, Họ Lecythidaceae Lộc vừng.


Lá, hoa và trái ngọc kỳ lân

Có lẽ là do sự cấu kết tự nhiên của chùm hoa nhìn giống như hình cái Đầu lân, mà người ta dùng hình ảnh này đặt tên cho nó. Chữ Lân tiếng Hán viết là 麟, nó cũng thuộc một dạng của Long 龍, được viết và kết hợp với chữ lân. Lân là loài động vật hư cấu cũng như con Phụng hay con Rồng. Nó được người ta diễn đạt như một con vật có một sừng, mình hươu, chân ngựa, hay đầu con Rồng, mình con trâu… Con cái gọi là lân và con đực gọi là kỳ.
Nāga, नाग trong văn hóa Khmer, người ta gọi là Niệk. Người Khmer vốn có lòng tín ngưỡng bản địa thờ rắn từ xưa, cho nên thuật ngữ Nāga trong tiếng Phạn được người ta xem như là một loài rắn lớn, như con rắn hổ mang mà nộc độc của nó có thể giết chết một con voi khổng lồ. Loài rắn hổ cũng là con vật tượng trưng cho thần Siva, vì nó bao hàm ý nghĩa của sự hủy diệt và tái sinh.
Hình ảnh con rắn Nāga, नाग, bảo vệ cho Đức Phật ngồi tọa thiền là những đề tài có ảnh hưởng sâu đậm trên mặt nghệ thuật điêu khắc và kiến trúc trong Phật giáo Nam tông của người Khmer.

Cuộc đời của Đức Phật từ khi Ngài mới đản sinh cho đến lúc nhập cõi Niết Bàn, đều có liên quan ít nhiều đến rắn Naga. Tương truyền rằng : Khi Hoàng hậu Maya hạ sinh Thái tử Tất Đạt Đa tại vườn Lâm Tì Ni, Thái tử đã được một vua rắn Naga chín đầu đến phun nước tắm cho Ngài. Điển tích này cũng là đề tài điêu khắc hình tượng chín con rồng bao quanh Đức Phật sơ sinh, mà người Trung Hoa gọi là “Tượng Cửu Long”. thường thấy trong các ngôi chùa Phật giáo Bắc tông.

Một truyền thuyết khác: Trong 7 ngày đầu tiên, khi Đức Phật đang tọa thiền dưới cội Bồ Đề, thì một cơn mưa mùa trút nước dữ dội xuống thân thể của Ngài. Ngay lúc đó, vị vua rắn Nāga liền hiện ra, cuộn mình thành bảy vòng tròn, để nâng Đức Phật lên khỏi dòng nước lũ đang cuồn cuộn chảy xiết và dùng những cái đầu của mình làm thành một chiếc tàng che cho Đức Phật.
Một tích khác: Rắn Nāga chính là vị thần Hộ pháp, người canh giử viên ngọc của mọi điều mong ước. Viên ngọc này cũng là hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng cho Tam Bảo trong Phật học.
Hình tượng rắn Nāga mà người Khmer chạm trổ bằng xà cừ uốn lượn quấn quanh những cánh cửa chùa, hay trên các mái chùa nhằm có ngụ ý để xua đuổi tà ma và bảo vệ những người con Phật.

Tất cả các đặc tính văn hoá sáng tạo của trí tưởng tượng trong dân gian được lựa chọn và gán cho hình dạng cấu tạo đặc biệt của hoa Ngọc Kỳ Lân, bằng những ngữ nghĩa riêng biệt trong văn cảnh huyền thoại, dưới dạng thần vật được nhân cách hóa, đã tạo ra nền văn hóa tinh thần, không chỉ bộc lộ bằng truyện kể mà còn diễn đạt trong những hình thức khác như : Nghi lễ, những bài thi ca hay các vũ điệu…Và cây Ngọc Kỳ Lân đã lưu lại nhiều truyền thuyết trong nền văn học Phật giáo.

Ngọc Kỳ Lân còn có những ứng dụng trong y học cổ truyền của Ấn Độ được biết như : Trái có tính kháng sinh, kháng nấm, sát khuẩn và có tác dụng giảm đau, khử trùng các vết thương. Vỏ cây được dùng để chữa bệnh cảm lạnh, đau dạ dày, đau bụng. Nước chiết từ các lá được sử dụng để chữa các bệnh ngoài da. Lá non trị nhức răng.



Cây Ðầu Lân hay còn gọi là Ngọc Kỳ Lân là một loại cây thân gỗ, cây có thể cao tới 30-35m. Hoa mọc thẳng ra từ thân cây, chùm hoa dài ra liên tục có thể tới 2-3m, quả lớn tròn to đường kính quả có thể tới 20cm.
Ở miền Nam Việt nam, cây có trồng ở các chùa như chùa Xá lợi, chùa Vĩnh Nghiêm, chùa Tăng Quang ( Huế). Có một cây Ngọc kỳ lân to ở khu du lịch Bình Qưới, Thanh Đa F28Bình Thạnh, SAIGON gốc to tới mấy người ôm.

Tán cây ngọc kỳ lân rậm rạp, hoa rất đẹp và thơm; những cánh hoa rất dầy, thường nở vào buổi sáng!. Khi kết trái, trái Ngọc kỳ lân chín nẫu và nồng nặc thì lúc ấy hạt mới đủ già để mọc thành mầm cây mới.

Cây đầu lân, còn gọi là ngọc kỳ lân, hàm rồng – tên khoa học là Couropita Guianensis, chi Couroupita, Họ Lecythidaceae Lộc vừng, Chiếc, Bộ Ericales Bộ Thạch nam hay Đỗ quyên. Cây Ngọc kỳ lân kết hoa rất lạ, hoa chỉ mọc từ thân chính, suốt từ gốc cây lên tới ngọn, có màu cam lẫn đỏ thắm và hồng, và mọc thành chùm trên cọng dài có khi tới 3m.



Hoa Ngọc kỳ lân có mùi thơm dịu, hương tỏa xa thanh thoát, mùi thơm rất mạnh vào buổi chiều tối. Cây trổ hoa suốt từ tháng 3 đến hết tháng 9 âm lịch mỗi năm, nhưng trong các tháng 3 đến 6, hoa có màu sắc rực rỡ nhất. Hoa Ngọc kỳ lân thơm, cứ mọc từ sáng đến trưa là rụng cho hoa kế tiếp mọc lên. Hoa có thể phơi khô và uống với nước có thể chữa bệnh.
Cây Ngọc kỳ lân là một loại cây thân gỗ, có chiều cao tới 30-35m, phát triển chậm. Đường kính thân cây thường có chiều ngang từ 2 cho đến 2,5 m. Gỗ cứng có tính dẽo dai, đổi màu khi mới cắt ra nhưng sau đó trở thành màu sẫm hơn. Vỏ cây mịn, màu nâu đỏ hoặc màu xám, thường nứt theo chiều dọc. Thân cây đem chiết xuất thì có được một chất khử nấm. Nhựa được sử dụng như một chất làm se trong y học cổ truyền của Ấn Độ và cũng dùng làm đốt hương trong các nghi lễ.
Lá thuộc loại lá đơn, dài 10-25 cm và rộng 5-15 cm, dai, không có lông tơ, hình bầu dục, thuôn dài, bóng khi trưởng thành. Lá vừa mới ra màu, sau đó đổi thành màu xanh. Giữa tháng hai cho đến tháng tư là mùa lá rụng, và bắt đầu ra lại từ tháng tư hay tháng năm.

Quả to tròn màu nâu đất (hình thù như trái đạn thần công nên tên tiếng Anh còn gọi là Canon-ball tree) có mùi hắc khó ngửi, muốn trồng thành cây phải đợi hạt bên trong thối đi mới nảy mầm, rồi bổ quả thối ra để lấy hạt trồng. Quả và hột chứa nhiều chất dầu và bơ thực, cho nên người ta sử dụng nhiều trong việc chế biến thức ăn cho gia súc.
Hột cây chứa nhiều amin acid. Dầu hột có tính chất diệt trùng, nên quả Ngọc kỳ lân có tính kháng sinh, kháng nấm, sát khuẩn và có tác dụng giảm đau.