NEW TOPIC'S DQ

[dieuquang]

III/ PHẦN BA ( dung hòa các quan điểm > khá thích hợp với hiện tại )



Kinh Vu lan ghi lại những lời Đức Phật dạy về lòng thương yêu, bổn phận của con cái đối với cha mẹ hiện tiền hay quá cố, đối với những người đang trầm luân trong những khổ cảnh, nghịch cảnh và cách thức thể tình cảm và bổn phận ấy bằng những việc làm cụ thể, nhân dịp thưa hỏi của Ngài Mục kiền Liên.
Việc tìm hiểu kinh Vu Lan trong sự liên hệ với các bài kinh Tiểu Sư Tử Hống, Ước Nguyện trong Kinh Trung Bộ thuộc Nguyên thủy là điều cần thiết.

SƠ LƯỢC KINH VU LAN

Nội dung kinh vu Lan gồm 3 phần:
- Ngài Mục Kiền Liên là đại đệ tử của Thế Tôn, với lòng hiếu thảo mong muốn giúp đở mẹ mình đã lâu, nay nhân dịp Ngài chứng đắc sáu phép thần thông, liền muốn dùng những thần thông ấy tìm xem người mẹ quá cố của mình hiện thời đang ở đâu, để cứu giúp, báo đáp ân đức sinh thành.
- Ngài dùng Thiên nhản thông để nhìn suốt khắp sáu cõi, thì biết rằng mẹ mình đang ở cõi ngạ quỹ, bị bỏ đói chỉ còn trơ da xương, khốn khổ vô cùng. Thấy vậy, Ngài liền mang cơm đến cho mẹ ăn.
- Được cơm, mẹ Ngài vội lấy tay trái che dấu không cho ai thấy, tay phải bốc cơm mà ăn. Nhưng thương thay, nắm cơm vừa tới miệng liền biến thành cục lửa than cháy bỏng, nên không thể nào ăn được.
- Ngài Mục Kiền Liên không thể nào cứu giúp mẹ, rất bi ai, liền trở về bạch với Đức Phật sự việc như thế để nhờ Thế Tôn giúp đở.
- Thế Tôn giải thích cho ngài Mục Kiền Liên rỏ, vì căn tánh tham sân si của mẹ Ngài quá sâu dày, bất thiện nghiệp quá nặng nề, nên phải thọ quả báo tương ứng. Thế nên không phải chỉ riêng một mình Ngài Mục Kiền Liên không cứu được mẹ mình, mà thậm chí các vị đạo sỹ, các vị thiên thần, địa thần, quỹ thần, cho đến Tứ thiên vương cũng không thể làm gì được.
- Chỉ có biện pháp duy nhất là phải nhờ uy lực của chư Tăng trong mười phương (Thập phương tăng) mới cứu đặng mẹ ngài Mục kiền Liên cùng những người khổ nạn khác được thoát khỏi khổ cảnh (siêu thoát).
- Nhân ngày Tự tứ vào ngày rằm tháng 7, các hiền thánh tăng là các vị tỷ-kheo đang tu thiền định nơi rừng núi, đến các vị đã chứng đắc bốn đạo quả, hay là các vị tỷ kheo thuộc hàng Thanh văn, Duyên Giác đủ sáu phép thần thông giáo hóa tự tại, hay là các Bồ tát Đại sĩ thuộc hàng Thập địa đang hiện thế phương tiện tỷ-kheo, tất cả đều quy tụ trong Tăng chúng đồng đẳng nhất tâm tập hợp về cùng một trú xứ để thọ lễ Tự tứ.
- Vì tất cả các vị tỷ-kheo tụ hợp về thọ lễ Tự tứ đều là những người có đầy đủ giới hạnh trang nghiêm, có chánh định thù thắng, có chánh trí tuệ thù thắng nên tạo thành giới pháp đạo đức sâu rộng mênh mông, có oai lực cảm ứng, có thần lực hộ trì chiêu cảm, có hiệu lực tác động vô cùng linh ứng, quảng đại, vô biên.
- Vào ngày Tự tứ vào rằm tháng bảy này, chúng ta, mỗi người hãy vì cha mẹ hiện tại và trong bảy đời quá khứ, cùng những người đang ở trong vòng khổ nạn mà sửa soạn các loại đồ ăn thức uống, quả củ, trái cây đủ loại hương vị, ngon bổ, thượng vị, chay tịnh; các loại nhang đèn, hương hoa thanh tịnh mà dâng cúng dường các vị Hiền thánh tăng.
- Sau khi Ngài Mục Kiền Liên thực hiện lời chỉ dạy của Thế Tôn tức thời tiếng rên la bi thảm của mẹ Ngài không còn nữa và bà được thoát khỏi cảnh khổ trong kiếp ngạ quỷ.
- Đức Phật dạy, bất cứ ai từ hàng vương công phú quý đến hạng nghèo hèn cùng khổ đều có thể thực hiện lòng hiếu thảo của mình đối với cha mẹ hiện tiền hay quá cố bằng cách vào ngày rằm tháng bảy, vào ngày Tự tứ sửa soạn trai lễ cúng dường Thập phương tăng, cầu nguyện cho cha mẹ đang còn sống được sống lâu trăm tuổi, không bịnh, không khổ; cha mẹ trong bảy kiếp của mình được thoát khỏi cảnh khổ, được sanh thiên giới.

Ý NGHĨA VÀ THỰC HÀNH

Có thể nhận thấy kinh Vu Lan có những vấn đề như sau ( căn cứ thực tiển xã hội hiện nay,dq)
1/ Nếu cúng dường đầy đủ phẩm vật cho tăng chúng, để họ chú nguyện cho cha mẹ. Nếu người còn sống sẽ được hưởng phước lạc, tăng tuổi thọ, nếu như cha mẹ đã quá cố đang thọ khổ nơi địa ngục, ngạ quỹ sẽ được giải thoát, và cha mẹ trong các tiền kiếp sẽ được tái sanh vào các thuận cảnh nơi các cõi trời. Kết quả trên dường như nằm ngoài sự chi phối của luật nhân quả.
2/ Hiện nay, dù số lượng các ngôi chùa và tăng chúng rất phát triền, phương tiện đi lại truyền thông rất hiện đại, nhu cầu báo hiếu vào dịp ngày rằm tháng bảy là rất lớn, bên cạnh đó việc cúng dường tăng chúng báo hiếu cha mẹ chỉ diển ra vào ngày tự tứ và phải dùng sức chú nguyện của chư tăng mười phương (nhiều vị tăng). Thế nên việc tổ chức lễ Vu Lan cho từng gia đình, hay nhiều gia đình cùng lúc (mỗi gia đình với nhiều lễ vật) tại một ngôi chùa trong dịp này sẻ ít nhiều bị hạn chế.
3/ Tăng chúng thực hiện lễ Vu Lan là những Hiền thánh tăng đầy đủ đạo hạnh, giới đức, định lực, trí tuệ từ cận sơ quả, sơ quả đến Thanh văn, Duyên giác, Bồ tát tạo thành một pháp giới đạo đức trang nghiêm thanh tịnh, từ đó có năng lực nhiệm mầu chú nguyện cứu giúp người trong khổ cảnh. Hiện nay các vị Hiền thánh tăng như đức Thế Tôn chỉ dạy chắc hẳn là không nhiều.
4/ Vật phẩm cúng dường rất đa dạng, nhiều chủng loại thuộc thượng vị, loại tốt, ngon nhất( tài thực , vật thực để cúng trai tăng…)
Đối với người nghèo, người không đủ điều kiện, rất khó khăn trong việc sắm sửa đủ các lễ vật để thực hiện việc báo hiếu theo lễ Vu Lan.
Nhưng tạm hiểu như sau:
Kinh Vu Lan tuy đề cập đến tha lực, nhưng thật ra bên trong hàm chứa ý nghĩa tự giác giác tha, tự lực giải thoát.
I/ Về phương diện từ bi cứu khổ:
1/ Các đạo sỹ ngoại đạo, các thiên thần, địa thần, quỹ thần, cùng Tứ thiên vương không có khả năng cứu mẹ ngài Mục Kiền Liên, chỉ có các vị hiền thánh tăng mới có khả năng ấy.( ngày nay điều kiện này hầu như không thể có )
Mỗi chúng sinh đều tạo nghiệp và nhận quả báo tương ứng, không ai có thể thay đổi, định luật nhân quả chi phối, vận hành toàn bộ hoạt động thành trụ hoại diệt trong sáu cõi luân hồi(trừ phi chính người đó tự thân sám hối , nhận thức hành động của chính mình.)
Do chính người đó bởi khi đươc chỉ dạy, giải thích, được hướng dẩn họ phải hiểu ra vấn đề đang gặp phải, hiểu về luật nhân quả, có kết quả tốt đẹp hôm nay thì phải có thiện nghiệp tức phải làm các điều thiện về thân, khẩu và ý trong quá khứ.
Còn nếu như tự mình đã làm các điều ác, các điều bất thiện về thân khẩu, ý thì nay tất yếu phải chịu quả báo xấu nơi các khổ cảnh. Đây là một quy luật tự nhiên không ai làm khác đi được, tự mình làm cho mình hạnh phúc, tự mình làm cho mình đau khổ.
Nhưng làm sao để họ được giải thích, hướng dẩn, được đánh thức, để khởi lên sự hiểu biết như thật về luật nhân quả, về khổ, về vô thường.Đó là nhờ nguyện lực của chư hiền thánh tăng dựa trên giới lực, dựa trên định lực và dựa trên tuệ lực của các vị ấy. Vì các hiền thánh tăng là đệ tử Thế Tôn, họ là các Sa môn.
“ . . . Chư Tỷ-kheo, có những Sa-môn, Bà-la-môn tuy tự xưng liễu tri tất cả thủ, nhưng không chơn chánh hiển thị sự liễu tri tất cả thủ. Họ hiển thị sự liễu tri về dục thủ, sự liễu tri về kiến thủ, sự liễu tri về giới cấm thủ, nhưng không hiển thị sự liễu tri về ngã luận thủ. Vì sao vậy? Những Hiền giả Sa-môn, Bà-la-môn ấy không như thật tuệ tri một sự. Do vậy, những Hiền giả Sa-môn, Bà-la-môn ấy tuy tự xưng liễu tri tất cả thủ, nhưng không chân chánh hiển thị sự liễu tri tất cả thủ. Họ hiển thị sự liễu tri về dục thủ, sự liễu tri về kiến thủ, sự liễu tri về giới cấm thủ, nhưng không hiển thị sự liễu tri về ngã luận thủ. Chư Tỷ-kheo, trong pháp luật như vậy, nếu có tịnh tín đối với Đạo sư, tịnh tín ấy được xem là không hoàn toàn; nếu có tịnh tín đối với Pháp, tịnh tín ấy được xem là không hoàn toàn; nếu có thành tựu viên mản các Giới luật, sự thành tựu ấy được xem là không hoàn toàn; nếu có sự thương mến đối với những pháp hữu, sự thương mến ấy được xem là không hoàn toàn “
( Kinh Tiểu Sư Tử Hống )
Nguyện lực thanh tịnh của chư hiền thánh tăng, đệ tử Thế Tôn xuất phát từ giới luật, định lực, tuệ lực có được do sự tịnh tín hoàn toàn đối với Đạo sư, tịnh tín hoàn toàn với Pháp; thành tựu hoàn toàn viên mản các giới luật; do từ lòng từ bi, hỷ xả, sự thương mến hoàn toàn và vô điều kiện với tha nhân.( ngày nay mỗi cấp chức, bất thành văn tự, luôn có một cái giá do người đời đặt ra hay…)
Nguyện lực ấy có năng lực cao diệu, có khả năng nhiệm mầu, đánh thức thiện tâm vốn có sẳn nhưng đã bị chôn vùi bởi vô số tham sân si từ quá lâu trong quá khứ. Từ đó nội tâm khởi lên sức mạnh ăn năn, sám hối, tự mình làm trong sạch thân khẩu ý. Do từ bỏ, không chấp thủ nên nội tâm được an tịnh, trí huệ phát sinh, khởi hiểu biết về luật nhân quả, về khổ, vô thường, hiểu vấn đề đang gặp mà chấp nhận sự thọ nghiệp với lòng thanh thản.
2/ Chú tâm tìm hiểu kỹ thì ý kinh dẩn đến khả năng tuyệt diệu, mở ra cơ hội báo hiếu cho tất cả mọi người, tất cả mọi chúng sinh ở mọi nơi, mọi lúc. Mở ra một thế giới tốt đẹp, trong đó mọi người đều là một hiếu tử, đều là hiền thánh tăng, và vô lượng chúng sinh được thoát khỏi nơi khổ cảnh.

“ Đệ tử Như lai / thực hành từ hiếu / thì mỗi ý nghĩ / thường thường tưởng nhớ / cha mẹ hiện tại / cho đến cha mẹ / bảy đời quá khứ /.
(Kinh Vu Lan)

Tình thương thật sự, vô điều kiện, tình thương bình đẳng không phân biệt người cha, người mẹ trong đời nầy tốt hay xấu hơn, thương ta nhiều hơn hay ít . Là lòng thương yêu đối với tất cả mọi chúng sinh, ắt hẳn rằng trong quá khứ xa xôi đã có lần một chúng sinh nào đó đã là cha, đã là mẹ của ta.
Trong Kinh Ước Nguyện, Đức Phật dạy rất rỏ:
“ Này các Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo có ước nguyện: Mong rằng những bà con huyết thống với ta, khi họ chết và mệnh chung, nghĩ đến ta với tâm hoan hỷ, và nhờ vậy họ được quả báo lớn, lợi ích lớn! Tỷ-kheo ấy phải thành tựu viên mản giới luật, kiên trì, nội tâm tịch tĩnh, không gián đoạn Thiền định, thành tựu quán hạnh, thích sống tại các trú xứ không tịnh.”
( Kinh Ước Nguyện )

Kinh Ước Nguyện đã mở khả năng báo hiếu vừa mầu nhiệm, vừa thực tế lại vừa cao quý. Bấy lâu không biết làm thế nào để đền ơn, đáp nghĩa, để giúp đở cha mẹ quá cố, nhớ lại thuở trẻ, chưa ý thức được thế nào là chữ hiếu , mải rong chơi, lơ là bổn phận người con, đến khi trưởng thành, nhận ra ý nghĩ cao quý của lòng hiếu thảo, có điều kiện vật chất nhiều hơn thì cha mẹ không còn nữa. Kinh Ước Nguyện đã mang đến sự hân hoan, phấn khởi, hy vọng, tin tưởng lớn lao, có thể giúp đở đền ơn, báo hiếu cha mẹ một cách thực tế , cụ thể. Ai cũng có thể tự mình trở thành Hiền thánh tăng để thực hiện lễ Vu Lan cho chính mình, tự giải thoát mình, tự chuyển hóa tâm hồn thanh tịnh an lạc.

II/ Về phương diện tu tập:

1/ Đức Phật nhân dịp ngài Mục Kiền Liên thưa hỏi, mà chỉ dạy các đệ tử về chữ Hiếu và cách thức thực hiện chữ Hiếu, đồng thời qua đó sách tấn, khuyến khích đệ tử nổ lực tu hành, thành tựu giới hạnh, gia tăng định lực, tăng trưởng trí tuệ và phát triển tâm từ bi hỷ xả, hướng đến mục đích tự giác, giác tha.
2/ “ Đức Thế Tôn dạy / Đại Mục Kiền Liên / Thân mẫu tôn giả / gốc rể tội chướng / kết đã quá sâu / không phải năng lực / một mình tôn giả / có thể giải cứu. . .”
(Kinh Vu Lan)

Đoạn kinh nầy vô cùng quan trọng, chỉ rỏ khả năng cứu khổ có thực hiện được hay không, hiệu quả thế nào, không những tùy thuộc vào phẩm chất, nguyện lực của người chú nguyện cứu khổ, mà còn tùy thuộc vào phẩm chất căn tánh của ngưởi được cứu khổ.
Sự hiểu biết, ý chí tự giải thoát của từng người tùy thuộc vào căn tánh của người đó, vốn được hình thành trong quá trình huân tập, tập nhiểm, tích lũy từ các hoạt động về thân, khẩu, ý trong quá khứ. Khi còn sống, có căn tánh, phẩm chất như thế nào, thì tái sinh nơi các cõi khác cũng sẽ như vậy.
Giai đoạn sống ở thế gian rất quan trọng, trong cuộc sống thường nhật, bên cạnh việc tích lũy vật chất ( nếu thật sự cần thiết ) cho hạnh phúc đời thường, cần tích lũy số vốn về tinh thần, số vốn đó đến từ việc năng làm điều thiện, xả bỏ điều ác, giữ tâm ý trong chánh niệm, thanh tịnh. Khi sang cõi dữ khó có điều kiện thực hiện các điều trên, bởi khổ cảnh phải luôn đối phó, luôn chịu đưng sự đau khổ, thống khổ hành hạ, đâu còn thời gian, tỉnh táo để phân biệt điều hơn lẽ phải.
Người con hiếu, khi phụng dưỡng cha mẹ lúc còn sống, cung phụng cho phụ mẫu món ngon vật lạ, tiện nghi thoải mái, tiền bạc đầy đủ là điều tốt, nhưng thương yêu cha mẹ thì phải làm sao cho cha mẹ được hưởng hạnh phúc, không những trong hiện tại mà còn trong tương lai lâu dài. Thứ hạnh phúc không còn hay còn rất ít, hoặc ít ra cũng bớt đi sự hiện diện của sầu bi khổ ưu não bên cạnh.
3/ Sự chuẩn bị đầy đủ phẩm vật với nhiều loại ngon quý, ý muốn nhấn mạnh đến sự quyết tâm muốn báo hiếu, lòng chân thành luôn mong muốn báo đáp ân đức cha mẹ, giúp đở mọi người thoát khỏi cảnh khổ.
4/ Việc báo hiếu cha mẹ trong ngày lễ Vu Lan là việc làm vô cùng tốt đẹp tạo nhiều phước báo cho chính mình. Nhưng việc báo hiếu sẽ thật trọn vẹn và tốt đẹp hơn nữa nếu thực hiện lễ Vu Lan đồng thời cho tất cả những ai đang trong vòng khổ nạn, người thân quen và cả những người không quen biết.
Một khi tâm từ bi nảy nở lớn mạnh, là lúc tâm thức chuyển hóa sang mức độ cao đẹp hơn, khả năng cảm ứng tương tác, trợ duyên cho người cần được giúp đở sẽ hiệu quả , kết quả tốt đẹp hơn.
“Ngày ấy các ngươi / hãy vì tất cả / cha mẹ bảy đời, / cha mẹ hiện tại, / những kẻ đang ở / trong vòng khổ nạn”
(Kinh Vu Lan)

Thực hiện việc báo hiếu viên thành, hiệu quả thiết thực, đúng với Chánh Pháp, kết quả liên quan đến các yếu tố trong mối quan hệ nhân quả sau:
1/ Bản thân người muốn cứu khổ cho người khác phải tự lực, tự mình ra sức tu dưỡng, rèn luyện vươn lên tầm cao Thánh đạo, để có phẩm chất tốt đẹp của người Phật tử mà cao quý hơn hết là phẩm chất của vị hiền thánh tăng;
2/ Phẩm chất tốt đẹp trên, có năng lực mầu nhiệm để cảm ứng, tạo duyên, gieo duyên đến người đang thọ khổ ( gieo nhân Pháp duyên);
3/ Người đang thọ khổ nhờ sự cảm ứng, trợ duyên, nhờ tác động của nhân Pháp duyên đó mà khả năng khởi lên trí hiểu biết, tự giác ngộ đi đến thoát khổ.
4/ Khả năng tự vươn lên, giác ngô, thoát khổ của người thọ khổ ở cấp độ nào, ở mức độ nào, là tùy thuộc vào hai yếu tố:
- Phẩm chất đạo hạnh, trình độ tu tập của người thệ nguyện cứu khổ;
- Và phẩm chất căn tánh của người đang thọ khổ.
5/ Thế nên, việc tu dưỡng của người thệ nguyện cứu khổ và cách sống thiện hay bất thiện của người được cứu khổ lúc còn tại thế có vai trò then chốt, quyết định hiệu quả của lễ Vu Lan.
6/ Mỗi một chúng sinh, đều có khả năng trở thành Hiền thánh tăng để cùng nhau thực hiện lể Vu lan cho cha mẹ mình cho những người thân,
những người quen và không quen biết.
Hơn thế nữa, để ngày Vu Lan, tháng bảy được kết quả mỹ mản trong mọi gia đình, trong mỗi tâm hồn thì ý nghĩa Vu Lan nên được thực hiện mỗi tháng, hay mỗi tuần, hay mỗi ngày, mỗi phút giây của cuộc sống. Được như vậylà đã đạt được cỏi tịnh độ ngay hiện tại.

Dựa theo:
- Kinh Trung Bộ, HT Thích Minh Châu, 1992
- Chữ hiếu trong đạo Phật, HT Thích thiện Siêu-Thích Minh Châu, 1993