CHUYỆN TRỒNG CÂY NHỎ NHỎ MÀ KHÔNG NHỎ

[dieuquang]

CHUYỆN VỀ CÂY VÀNG TÂM TRỒNG TẠI HÀ NỘI

Đã mang danh hiệu giáo sư tiến sĩ thì ngoài chức năng truyền bá kiến thức, nghiên cứu khoa học còn phải có chức năng phản biện xã hội. Người ta nhận thức sai thì đã là người làm khoa học phải nói lại cho đúng. Ấy thế mà nói lại cho đúng, người ta cũng không cho nói.


Về quê, ngồi với bố, ông giáo sư tiến sĩ lâm nghiệp tâm sự:

- Con đang tính phải trả học hàm học vị cho Nhà nước thôi.

Ông bố ngạc nhiên, rơi cả cái điếu cầy đang cầm trên tay xuống nền nhà:

- Anh nói lạ, đổ mồ hôi sôi nước mắt đèn sách bao nhiêu năm mới có được danh hiệu tri thức cao quý đó, có phải thứ mua, thứ cho đâu mà lại phải đem trả?

- Thế mà phải trả đó, bố ạ, vì họ triển khai cái dự án chặt đồng loạt 6700 cây ở trên đương phố Hà Nội và bảo rằng trồng thế vào đó là những cây vàng tâm. Chúng con đến tận nơi họ trồng, lấy mẫu nghiên cứu và khẳng định cây mới được thay thế trên đường Nguyễn Chí Thanh, Hà Nội là cây mỡ chứ không phải là vàng tâm, bởi cây mỡ là loại cây có lá xanh quanh năm, gỗ màu trắng xám, hoa trắng, không thơm, cánh hoa thịt nên rụng xuống bẩn, quả hình nón. Cây mọc tán quanh đơn trục chính, chỉ có một ngọn chính. Hơn nữa, cây họ trồng đây là cây mỡ bình thường, gỗ không tốt, là nguyên liệu trồng để làm giấy, bút chì và gỗ dán. Đây là loại cây trồng nhiều ở vùng Tuyên Quang, Yên Bái, chưa bao giờ có tên trong những nghiên cứu về cây bóng mát. Còn vàng tâm thuộc họ Mộc lan, cùng họ với mỡ, khác với cây mỡ là lá vàng hơn, cây nhỏ hơn, đặc biệt lá và cành non của vàng tâm có lông tơ màu nâu, trong khi lá và cành cây mỡ (còn non) không có lông. Vàng tâm chỉ mọc rải rác trong rừng nguyên sinh tại một số tỉnh miền núi của Việt Nam, là cây gỗ rất quý hiếm nằm trong Sách đỏ, hiện có nguy cơ tuyệt chủng, có chi cả chục triệu đồng cũng khó mua được một cây vàng tâm. Để có cây vàng tâm thật sự với số lượng lớn như họ nói là đang trồng ở Hà Nội thì càng không thể có. Dân xã Đại Lịch, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái lại cho biết, thời gian qua có một số người từ Hà Nội đánh xe tải đến xã mua nhiều cây mỡ người dân trồng trong xã với giá 300.000 đồng/cây đánh cả gốc, đem về trồng ở Hà Nội. Vậy rõ ràng những cây đang trồng ở Hà Nội là cây mỡ. Thế mà cây mỡ, họ lại bắt giới khoa học chúng con phải thừa nhận là cây vàng tâm thì làm sao chúng con chấp nhận.


- Ối giời, họ thích thế thì kệ họ.

- Thế con hỏi, bố cả đời làm ruộng, con trâu đi trước cái cầy bố cầm theo sau, mà bỗng có người bắt bố phải thừa nhận con trâu chính là con bò, chứ không phải con trâu, liệu bố có chấp nhận không? Chúng con cũng vậy. Đã mang danh hiệu giáo sư tiến sĩ thì ngoài chức năng truyền bá kiến thức, nghiên cứu khoa học còn có một chức năng quan trọng là phản biện xã hội. Người ta nhận thức sai thì đã là người làm khoa học phải nói lại cho đúng. Ấy thế mà nói lại cho đúng, người ta cũng không cho nói.

- Ai không cho nói?

- Sở xây dựng HN không đếm xỉa đến ý kiến của các nhà khoa học chúng con, khăng khăng trước công luận cây trồng trên phố Nguyễn Chí Thanh là cây vàng tâm. Còn trường Đại học Lâm nghiệp đang “đe” xử lý kỷ luật hai tiến sỹ thuộc hai viện khác nhau trong trường đã phát ngôn với báo chí rằng cây vàng tâm trồng trên đường Nguyễn Chí Thanh (Hà Nội) là cây mỡ.

- Dở hơi! Nếu là cây mỡ thì cứ bảo nó là cây mỡ, việc gì lại khăng khăng bảo nó là cây vàng tâm.

- Họ không dở hơi đâu, bố ạ. Cây mỡ 300.000đồng/cây, tính cả công vận chuyển từ Yên bái về đến HN và công trồng chắc chỉ hết 500.000đồng/cây, Còn nếu là cây vàng tâm thì là 35 triệu. Bố thử tạm nhân 128 cây ở đường Nguyễn Chí thanh x 35.000.000vnđ bằng 4.480.000.000vnđ rồi trừ đi 128 cây x 500.000đ bằng 64.000.000. chênh lệch bao nhiêu tỷ. Thế nên họ mới nêu cao quyết tâm khẳng định rứt khoát cây mỡ là cây vàng tâm, ai cãi là không xong với họ, bố ạ.

Nghe vậy, bố tôi ngây người ra, quên cả lượm cái điếu cầy dưới chân lúc trước vừa đánh rơi khi nghe thấy tôi bảo định xin trả Nhà nước danh hiệu giáo sư tiến sĩ.

( theo báo Dan Trí)

[dieuquang]

XIN GỞI TIẾP MỘT BÀI PHỎNG VẤN VỀ QUAN NIỆM CHẶT CÂY TRONG PHẬT GIÁO

ý kiến Hòa thượng Thích Chơn Không, trụ trì chùa Thiên Tôn Quận 5 về cái nhìn phóng sinh liên hệ đến việc bảo vệ cây xanh.

Cư sĩ Minh Thạnh (CS MT): Kính bạch Hòa thượng (HT), trước sự việc chặt hạ cây xanh ở Hà Nội, từ điểm nhìn phóng sinh của nhà Phật?
Hòa thượng Thích Chơn Không (HT TCK): Nghe tin hàng loạt cây xanh ở Hà Nội bị chặt hạ, tôi hết sức đau lòng! Đối với nhà Phật, làm như thế là “đại khai sát giới”.

CS MT: Kính bạch HT, đến như vậy sao, nhưng con biết trong giới cấm sát sinh của nhà Phật đâu có cấm việc chặt hạ cây cối?
HT TCK: Trong Bồ tát giới của Phật giáo Bắc tông, có cấm việc chặt hạ cây cối, là nơi cư trú của nhiều chủng loại sinh vật.
Nếu trồng cây là tạo chỗ nương náu cho nhiều loại sinh vật: chim chóc, côn trùng…. Thì chặt cây rõ ràng là hủy diệt môi trường sống của sinh vật. Một cái cây bị chặt là không biết bao nhiêu chim chóc, côn trùng, bò sát sẽ bị chết.
Vì vậy, thầy không hề cường điệu khi nói vụ chặt hạ cây xanh mới đây ở Hà Nội.

Nhân đây, thầy xin nói về mối quan hệ giữa phóng sinh và dưỡng sinh.
Nếu cứ thả chim, thả cá mà không tính đến môi trường sống của nó thì không khác gì chúng ta giết nó, có thể giết tức thì, có thể giết lần mòn.
Người Phật tử chân chính phải hiểu phóng sinh là giúp hẳn cho một cuộc đời để sống, chứ không phải chỉ giúp thả ra khỏi chậu, khỏi lồng là xong. Phóng sinh theo kiểu chỉ thả ra khỏi chậu, khỏi lồng, mà quên đi đời sống của nó, như thầy đã phân tích trong các bài trước về phóng sinh, sẽ chắc chắn không có phước gì hết, vì thực có phóng sinh đâu, mà chỉ chuyển từ chỗ chết này sang chỗ chết khác mà thôi!
Như vậy, phóng sinh và dưỡng sinh phải đi đôi với nhau. Có khi dưỡng sinh thôi đã là phóng sinh. Còn phóng sinh thì không thể không có yếu tố dưỡng sinh.

CS MT: Kính bạch HT, xin HT nói rõ hơn ở điểm này?
HT TCK: Thầy lấy một ví dụ cho dễ hiểu.
Công viên Tao Đàn Q3 chẳng hạn, đâu phải là cơ sở phóng sinh, nhưng đạo hữu vào đó thấy trên những cây cao, trong những thảm cỏ, cơ man nào là chim chóc, côn trùng, bò sát, cả loài hữu nhủ như dơi, mèo hoang… Cả một thế giới động vật trong khu vườn đó. Phóng sinh đó chứ. Chim con đẻ ra là có tổ ở, loài bò sát thì có các bọng cây… Từ đó, chúng lớn lên yên bình, khỏe mạnh. Bây giờ chúng ta chặt cây đi, là xong đời bao nhiêu sinh vật. Công viên Tao Đàn là nơi dưỡng sinh mà cũng chính là nơi phóng sinh vì vậy.
Còn nếu thả chim vào một… khu nhà bê tông chẳng hạn, thì nó không thể sống dễ dàng với kiến trúc bê tông được, chưa nói đến việc trẻ em bắt được nghịch phá giết chết ngay khi vừa phóng sinh. Sự việc cụ thể trước mắt ta, rất dễ hiểu.

CS MT: Kính bạch HT, chặt hạ cây cũ trồng thay cây mới thì cũng là tạo môi trường cây xanh mới, có người lý luận như vậy.
HT TCK: Nhưng đã đại khai sát giới đối với sinh vật sống trên những cây bị chặt và tình trạng như thế kéo dài hàng chục năm, cho đến khi cây mới lớn lên. Vấn đề sát sinh là ở chỗ đó.

CS MT: Kính bạch HT, nhưng HT cũng đã từng đặt vấn đề làm cho mật độ sinh vật tăng trưởng bất thường ở một nơi nào đó là gián tiếp thúc đẩy việc săn bắt.
HT TCK: Đạo hữu cho rằng động vật sống trên cây tăng trưởng do sinh đẻ tự nhiên thuận lợi là tăng trưởng mật độ bình thường hay bất thường?

CS MT: Kính bạch HT, con nghĩ là bình thường, vì đó là tăng trưởng tự nhiên của sinh vật.
HT TCK: Cái quý là ở chỗ đó. Nếu tăng trưởng mật độ sinh vật bình thường tự nhiên thì đâu có vấn đề gì để lo ngại. Nói dưỡng sinh là phóng sinh cũng vì vậy.
Hơn nữa, bây giờ ai đó cầm súng săn đi trong thành phố chĩa lên cây mà nhắm bắn chim thì không tránh khỏi việc bị công an hỏi ngay. Cho nên phóng sinh bằng cách trồng và giữ gìn cây xanh là cách phóng sinh hay nhất. Còn ngược lại, chặt hạ cây cối đó là sát sinh, đại sát sinh!
Chúng ta nói ở đây là nhân vụ chặt hạ cây xanh với quy mô lớn ở Hà Nội. Vấn đề không chỉ nên được hiểu trong phạm vi thành phố, mà là trên toàn hành tinh. Phá rừng, đốt rừng là sát sinh.

CS MT: Kính bạch HT, như vậy suy ra trồng rừng cũng là phóng sinh?
HT TCK: Đúng vậy. Phóng sinh được hiểu gắn liền với dưỡng sinh là ở chỗ này. Trồng rừng là dưỡng sinh, tức là phóng sinh. Thay vì bỏ tiền ra mua chim cá mà thả, chúng ta có thể dùng tiền ấy trồng cây, chăm sóc cây, bảo vệ cây, trồng rừng, xóa đất hoang, đồi trọc xây dựng môi trường sống cho các sinh vật. Đó cũng là một cách phóng sinh thiết thực, phóng sinh quy mô, phóng sinh liên tục không kết thúc.

Trên sân thượng, hoặc trước sân nhà thay vì bỏ trắng, chúng ta có thể trồng nhiều loại cây, có hoa, có cảnh thì có bướm có chim, vừa đẹp nhà mà lại có phước phóng sinh, góp phần xây dựng môi trường xanh và đẹp, tuy là chỉ ở cấp độ nhỏ, nhưng nhiều nhà cùng thực hiện thì mảng cây xanh ấy không còn nhỏ.

CS MT: Kính bạch HT, nhưng khi cần thay cây xanh mới thì sao?
HT TCK: Thì cũng nên làm nếu thật sự cần thiết, nhưng phải làm từ từ, từng giai đoạn ngắn. Cơ quan chức năng nên chú trọng trồng cây tăng số lượng, thay vì tập trung vào việc “thay cây”.
Người Phật tử nên phóng sinh bằng việc trồng cây xanh, bảo vệ cây xanh, nhất là những cây cổ thụ.
CS MT: Xin thành kính cảm ơn HT.